XVII. HÜKÜMDAR KÜN-TOĞDI AY-TOLDI'YA ADALET VASFINI SÖYLER [KÜN TOGDI İLİG AY TOLDIKA ADİL SIFATIN AYUR]

No	Kutadgu Bilig	Türkiye Türkçesi
765	ilig bir kün oldrup özi yalnguzun evin kıldı hali irikti özün	Bir gün hükümdarın çok canı sıkıldı; halvet emri verip, yalnız başına kaldı.
766	okıdı kör ay toldıka kıldı yol bu ay toldı kirdi kavuşturdı kol	Ay-Toldı'yi huzuruna çağırttı; Ay-Toldı geldi ve ellerini kavuşturdu.
767	ilig ötrü turdı adakin örü ilig sözlemedi bir anca turu	Hükümdarın karşısında ayakta durdu; hükümdar ona bir müddet hiç bir şey söylemedi.
768	bakıp kördi ilig közin imledi İşaret bile kelgil oldur tidi	Sonra başını kaldırıp, ona baktı ve gözü ile, — Gel, otur! — diye işaret etti.
769	bu ay toldı oldurdı akru amul közin yirke tikti yaruttı köngül	Ay-Toldı gözlerini yere dikmiş ve içi müsterih bir hâlde, yavaşça ve sükûnetle oturdu.
770	iligke baka kördi yaşru közin kaşı közi tügmiş acıtmış yüzin	Göz ucu ile gizlice hükümdara baktı; o kaşını çatmış ve yüzünü buruşturmuş idi.
771	kümüş kürsi urmış öze oldurur bu kürsi ad akı üç adrı turur	Bir gümüş taht üzerine oturmuştu; bu tahtın birbirine bağlanmamış üç ayağı vardı.
772	bedük bir biçekig eligde tutar solındın uragun oranındın şeker	Elinde büyük bir bıçak tutuyordu; solunda bir acı-ot ve sağında şeker bulunuyordu.
773	anı kördi erse bu ay toldı çın katı g korktı özke kodı aldı tın	Bunu görünce, Ay-Toldı, gerçekten, çok korktu ve nefesi kesildi.
	İLİG SU’ALİ AY TOLDIKA	HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
774	bir anca turup baş kötürdi ilig bu ay toldıka aydı tepret tilig	Bir müddet durduktan sonra, hükümdar başını kaldırdı ve Ay-Toldı'ya dedi : —
775	nelük sözlemez sen agin teg bolup mini munda yalnguz bu yanglıg bulup	Beni burada tek başınma ve bu hâlde görünce, neye dilsiz gibi susuyorsun.
	AY TOLDI CEVABI İLİGKE	AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
776	bu ay toldı aydı ay ilig kutı mening sözlegüke özüm yok şatı	Ay-Toldı cevap verdi: — Ey devletli hükümdar, benim konuşmağa cesaretim yok.
777	adınsıg körür men bu kün kılk itig angar eymenür men ay bilge tetig	Bugün sende başka bir hâl görüyorum, onun için çekiniyorum, ey zeki, âlim insan.
778	karaka bilig birdi bilgi açuk buşar ödte beglerke barma yaguk	Bilgisi her keşçe müsellem olan âlim halka şunu bildirmiştir: kızdıkları zaman beylere yaklaşma.
779	takı yakşı aymış biliglig bügü buşar ödte begler bolur ot agu	Bilgili hakîm daha iyi söylemiş; beyler hiddetlendikleri zaman âteş ve zehir gibi olurlar.
780	kalı bolsa begler buşup övkelig yakın turma anda ay kılkı silig	Eğer beyler hiddetlenir ve öfkeli olurlar ise, ey halîm, selîm insan, onlara yakın durma.
781	buşar bolsa begler kelip övkesi yırak turgıl anda tegürgey yası	Beyler öfkeleri tutup, hiddetlenirlerse, onlardan uzak dur; yoksa zararları dokunur.
782	mungar mengzetü keldi emdi bu söz köngülke alıngıl küdezgil ked öz	Buna benzer şöyle bir söz vardır, bunu hatırında tut ve kendini iyi gözet.
763	buşar ödte beglerke barma yaguk kalı bardıng erse ucuzluk anuk	Hiddetlendikleri zaman beylere yaklaşma; eğer yaklaşırsan, gözden düştüğün gündür.
764	kör arslanka okşar bu begler özi buşursa keser baş ay bilgi yanık	Beyler arslana benzerler; hiddetlendirirsen, başını koparırlar, ey parlak bilgili.
	İLİG SU’ALİ AY TOLDIKA	HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
785	ilig aydı keldür manga ay sözüng negüni tangırkadı emdi özüng	Hükümdar dedi: — Bana söyle, bakayım, şimdi neye hayret ettin.
	AY TOLDI CEVABI İLİGKE	AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVÂBI
786	bu ay toldı aydı tangım bu mening kümüş kürsi ornung ne ol bu sening	Ay-Toldı dedi: — Ben şuna hayret ediyorum; bu senin oturduğun gümüş taht ne oluyor.
787	bu oldrug ne kürsi yiri ol sanga bu ma’ni ukayın ayu bir manga	Bu oturduğun ne biçim bir tahttır; bunun mânasını anlayayım, bana söyle.
788	ikinci eligde ne ol bu biçek munı ma özüm yetrü bilgü kerek	İkincisi — elindeki bu bıçak nedir; benim bunu da iyice bilmem lâzım.
789	üçünçi ongungdın negü ol şeker solungdın uragun ne ol bu sangar	Üçüncüsü — niçin sağında şeker var, solundaki bu acı-ot nedir.
790	baka kördüm erse özüng övkelig munı kördüm erse yitürdüm bilig	Sana bakınca, öfkeli olduğunu gördüm; bunları görünce de, ne diyeceğimi şaşırdım.
791	bu yanglıg körüp bu özüm eymenip ötüg ötnümez men tilimni yazıp	Bu hâli görünce, korkudan, ağzımı açıp, bir söz söyleyemedim.