I. TANRI AZZE VE CELLENİN MEDHİNİ SÖYLER [TENGRİ ‘AZZE VE CELLE ÖGDİSİN AYUR]

D - BİSMİ'LLÂHİ'R-RAHMÂNİ'R-RAHİM

Kutadgu Bilig	Türkiye Türkçesi
1 bayat atı birle sözüg başladım törütgen igidgen keçürgen idim	Yaratan, yetiştiren ve göçüren rabbim olan Tanrının adı ile söze başladım.
2 öküş ögdi birle tümen ming sena ugan bir bayatka angar yok fena	Kadir ve bir olan Tanrıya çok hamd ve binlerce sena olsun; onun için fânilik yoktur.
3 yagız yir yaşıl kök kün ay birle tün törütti halayık öd ödlek bu kün	Kara yer ile mâvî göğü, güneş ile ayı, gece ile gündüzü, zaman ile zamaneyi ve mahlûkları o yarattı.
4 tiledi törütli bu bolmış kamug bir ök bol tidi boldı kolmış kamug	İstedi ve bütün bu varlıkları yarattı; bir kere:— "ol!"—dedi, bütün diledikleri oldu.
5 kamug barça munglug törütülmüşi mungı yok idi bir angar yok işi	Bütün bu yaratılmış olanlar ona muhtacdır; muhtaç olmayan yalnız Tanrıdır; onun eşi yoktur.
6 ay erklig ugan mengü mungsuz bayat yaramaz seningdin adınka bu at	Ey kuvvetli, kadir, ebedî ve müstağni olan Tanrı, senden başkasına bu ad yakışmaz.
7 ulugluk sanga ol bedüklük sanga seningdin adın yok sarera tuş tenge	Ululuk ve büyüklük sana mahsustur; sana eş ve denk olan başka biri yoktur.
8 aya bir birikmez sanga bir adın kamug aşnuda sen sen örigdün kidin	Ey bir olan Tanrı, bir başkası sana şerik koşulamaz; başta her şeyden evvel ve sonda her şeyden sonra sensin.
9 sakışka katılmaz sening birliking tözü nengke yetli bu erkligliking	Senin birliğin hesaba gelmez; bu kudretin her şeye hâkimdir.
10 siziksiz bir ök sen ay mengü açu katılmaz karılmaz sakışka saçu	Sen, şüphesiz, birsin, ey sonsuz Tanrı; istisna sayıya gelmez.
11 ay iç taş biligli ay hakku'l-yakin közümde yırak sen köngülke yakın	Ey içi ve dışı bilen, ey hakku'l-yakîn; gözden uzaksın, fakat gönüle yakınsın.
12 barıng belgülüg sen kün ay teg yaruk neteglikke yetgü köngül ögde yok	Senin varlığın, parlak güneş ve ay gibi, bellidir; fakat nasıl olduğunu kavrayacak gönül ve akıl yoktur.
13 ne ersedin ermez sening birliking ne erselerig sen törüttüng sening	Senin birliğin eşya ile ilgili değildir; eşyayı sen yarattın, onlar senindir.
14 kamug sen törüttüng ne erselerig yokadur ne erse sen ök sen tirig	Her varlığı sen yarattın; varlık yok olur, bakî kalan yalnız sensin.
15 törütgen barınga törütmüş tanuk töritmiş iki bir tanukı anuk	Yaratıcı varlığına yaratılmış olanlar şâhiddir; yaratılan iki — birin hâzır şahididir.
16 anıng okşagı yok azu mengzegi neteglikke yetmez halayık ögi	Onun eşi yahut benzeri yoktur; nasıl olduğuna mahlûkların aklı ermez.
17 yonmaz ne yatmaz udımaz odug ne mengzeg ne yangzag kötürmez bodug	Yürümez ve yatmaz, uyumaz, uyanıktır; ne benzer, ne kıyâs edilir, ne de tasavvur götürür.
18 kidin örigdün ermez ne soldın ongun ne astın ne üstün ne otru orun	Arkada veya önünde değildir; ne sağdadır, ne solda; yeri ne altta, ne üstte, ne de ortadadır.
19 orun ol törütti orun yok angar anıngsız orun yok bütün bol mungar	Yeri o yarattı, onun için yer bahis mevzuu değildir; şunu bil ki, onsuz da yer yoktur.
20 ay sırka yoktn ay köngülke ediz tanuk ol sanga barça suret bediz	Ey her sırra yakın, ey her gönül için yüksek Tanrı, bütün suret ve şekiller sana şahittir.
21 törüttüng tümen ming bu sansız tirig yazı tag tengiz kötki oprı yirig	Bu sayısız, yüz binlerce canlıyı, ova, dağ, deniz, tepe ve çukurları sen yarattın.
22 yaşıl kök bezeding tümen yulduzun kara tün yaruttung yaruk kunduzun	Mâvî göğü sayısız yıldızları ile süsledin, karanlık geceyi ışıklı gündüz ile aydınlattın.
23 uçuglı yorıglı tınıglı nece tirilgü seningdin bulup bir içe	Uçan, yürüyen ve duranların hepsi rızıklarını senden bularak, yeyip, içerler.
24 ediz arşta altın şeraka tegi tözü barça munglug sanga ay idi	Yüksek Arş'tan alttaki toprağa kadar bütün her şey, hepsi sana muhtacdır, ey rabbim.
25 aya bilke bütmiş tiling birle ög köngül bütti şeksiz amul tutgıl ög	Ey Tanrının birliğine inanmış olan, onu dilin ile öğ; gönülün tereddütsüz inandı ise, aklını işe karıştırma.
26 neteglikke kirme küdezgil köngül barınga bütün bolgıl amrul amul	Nasıl olduğunu arama, gönlünü gözet; varlığına inan, sükûn ve huzura kavuş.
27 kalı kançaka kirme tutgıl özüng yeni çekil süzükta anıg kalı ok	Nice ve nasıl olduğuna karışma, kendini tut; onu nicesiz ve nasılsız bil, sözünü uzatma.
28 ay mungsuz dim sen bu munglug kulug neging aydan bir özümde açıg	Ey müstağni olan rabbim, sen bu muhtaç kulun bütün günahlarını şefkatle affet.
29 sangar ok sıgındım umınçım sanga yir şekli şükran rızkım senga	Asıl sana sağındım, ümidim sendedir; muhtaç olduğum yerde elimden tut.
30 sevüg savcı birle kopurgıl mini elig tuttaçı kıl könilik küni	Mahşer günü beni sevgili Peygamber ile birlikte hasret, onu bana şefaatçi kıl.
31 tözü tört işinge tümen ming selam tegürgil kesüksüz tutaşı ulam	Onun dört arkadaşının her birine aralıksız, devamlı sayısız selâm eriştir.
32 ulug künde körkit olarnıng yüzin elig tuttaçı kılğıl edgü sözin	Ulu günde onların yüzünü göster, şefaatlerini bana yardımcı kıl.
33 seni erdüküng teg ögümez özüm sini senmet öggil kesildi sözüm	Senin yarattıkların ile özlem duyuyor, bizleri yaratırken sıkanlar içindesin, ey Rabbim.