XLIX. ÖĞDÜLMİŞ ODGURMIŞ'A AVAM İLE NASIL MÜNÂSEBET KURULMASI LÂZIM GELDİĞİNİ SÖYLER [ÖGDÜLMİŞ ODGURMIŞKA KARA ‘ÂM BUDUN BİRLE NETEG KATILGU KEREKİN AYUR]

No	Kutadgu Bilig	Türkiye Türkçesi
4320	kara cam budun barça kılkı öŋi biligi ukuşı kılınçı terci	Avam halkın tabiatı tamamen ayrıdır; onun bilgisi, aklı ve tavrı da tabiatı gibidir.
4321	kılıksız bolurlar kara 'am budun törü yok toku yok katılmış ödün	Avam halk görgüsüz olur; aralarındaki münâsebetlerinde ne töre, ne de usûl vardır.
4322	velikin bularsız yime bolmaz iş tilin edgü sözle aŋar bolma iş	Fakat yine bunlarsız iş olmaz; onlara karşı iyi muamelede bulun, fakat onlarla arkadaşlık etme.
4323	kara kılkı barça bolur kap kara kara kılma özni küdezü tura	Avâmın, kara halkın, tabiati her vakit kap-karadır; iyice dikkat et, kendini karaya bulaştırma.
4324	kara kılkı başsız kılınçı şaşı işi ködgi barça kılınçı tuşı	Kara halkın hareketi başı-boş ve tabiati birbirini tutmaz; onun işi gücü de hep tabiati gibidir.
4325	yimekig bilirler karın todgusı boguzda adın yok olar kadgusı	Karınlarını doyurmak için yemeği bilirler; onların boğazdan başka bir kaygıları yoktur.
4326	negü tir eşitgil kara kılkını sınap sözlegüçi kişi barkını	Tecrübeye dayanan ve yolundan hiç şaşmayan insan kara halkın tabiati hakkında ne der, dinle.
4327	kara kadgusı barça karnı üçün budun tevşigi barça bogzı üçün	Kara halkın kaygısı hep karnıdır; onun çalışıp-didinmesi hep boğazı içindir.
4328	telim halklar öldi bu bogzı üçün kara yir katında yiyür ot öcün	Bir çok kimseler bu boğaz uğrunda canlarını vermişlerdir; şimdi de kara toprak altında peşimanlıkla ateş yerler.
4329	kara karnı todsa tili başsırar basa tutmasa bek özı erk sürer	Kara halkın karnı doyarsa, ileri-geri konuşmağa başlar; iyice itaat altına alınmazsa, kendisi hâkim olmağa kalkışır.
4330	olarka yime ök katıl ay kadaş birü tur olarka yigü içgü aş	Ey kardeş, onlar ile de münâsebet kur; onların yiyecek ve içeceklerini eksik etme.
4331	tilin sözle yumşak negü kolsa bir birigli alır kör anıŋ asgı yir	Onlara karşı yumuşak dil kullan, ne isterlerse, ver; dikkat et, veren alır ve kârından istifâde eder.
4332	öküş sözleme söz serin til küdez öküş sözlemiş söz suvı kaldı az	Çok söz söyleme, kendine hâkim ol ve dilini muhafaza et; çok söylenen sözün kıymeti kalmaz.
4333	negü tir eşitgil özin tutmış er tilin bek tutuglı bilig bilmiş er	Kendisine hâkim olan ve dilini sıkı tutan, bilgili insan ne der, dinle.
4334	sözüg barça söz tip çıkarma tilin öyü saknu sözle kerekin bilin	Her sözü söz diye ağzından çıkarma; lüzumlu olan sözü düşünerek ve ihtiyatla söyle.
4335	ukuşlugnı kördüm kör az sözledi öküş sözledim tip ökündi yılın	Bir akıllı insan gördüm, az konuştu; fakat "çok konuştum" diye yıllarca peşiman oldu.