657 Ay-Toldı gülerek, dedi : — Evet, neyi sorduğunu anladım, izah edeyim.
658 Bütün bu işleri ben şimdi bilerek yaptım; çünkü senin de bu hareketlerimi anlaman lâzımdı.
659 İşte, benim de şimii sana gelişim ve bu yaptığım hareketler benim yaradılışım icâbıdır.
660 Sen önce bana yer gösterdin, ben oraya oturmadım. — Benim için yer yoktur, sen bunu anla ! — demek istedim.
661 Söylediğimi teyit etmek ve neye benzediğimi sana göstermek için, yere bir top koydum.
662 Düm-düz yerde top nasıl kendi kendisine yuvarlanırsa, saadet de öyledir; ben sıyrılıp, giderim.
663 Sen sevgi ile bakınca, ben gözümü yummak suretiyle, sana nasıl olduğumu göstermek istedim.
664 Bugün ben bir devletim, ben bir topa benzerim; kim bana yaklaşırsa, ben onu yakalarım.
665 Sen tekrar konuştun, ben de cevap verdim; sevgi ile bakınca, yüzümü sakladım.
666 Bununla sana kendi tabiatimi göstermek ve : — Tabiatım kararsızdır, bana inanma : — demek istedim.
667 Şimdi dinle, türkçe bir ata-sözü, başından çok şeyler geçmiş olan bu ak sakallı ne der.
668 Ey devletli, sen bu boş devlete güvenme; ey namlı, sen bu devlete inanma.
669 Akar su, güzel söz ve devlet, bunlar durmadan, yorulup-dinlenmeden, dünyayı dolaşırlar.
670 Saadete inanılmaz, o vefasız ve dönektir; yürürken, hemen uçar, ayağı kaygandır.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
671 Hükümdar şöyle dedi:—Anladım, sözün açıklandı: günâhının affını istedin ve kurtuldun.
672 Şimdi bana söyle, senin meziyetin nedir; bu pervasız dilin büyük sözler söyledi.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
673 Ay-Toldı cevap verdi : — Meziyetim çoktur; insanlara kısmet gelirse, benden gelir.
674 Tabiatım yumuşak, dikkat edersen, yaşım da küçüktür; fakat bütün bey ve büyüklere giden yollar benden geçer.
675 Yüzüm güzel, huyum mülayimdir; arzu edilen her şey benim elimin altındadır.
676 Nerede olursam-olayım, bütün arzular benimle beraber yürür ve bana bağlanır.
677 Huzur bendedir; mihnet benden kaçar; sevinç bendedir, üzüntü bana yol bulmaz.
678 Kim bana kafa tutarsa, ıstırap içinde mahvolur; kim bana boyun eğerse, arzusuna kavuşur.
679 Beni vurmak isteyenin kendisi vurulur; beni ezmek isteyenin kendisi ezilir.
680 Şu söz şimdi buna uygun düştü; bilgili ve iyi insan bunu dinlesin ve anlasın.
681 Saadet nerede ise, ona boyun eğ ve kendini beğendir; devlete kafa tutarsan, üzüntü ile boğuşursun.
682 Saadet gelirse, insan hakikaten mesut olur; bütün arzularına kavuşur huzur içinde yaşar.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
683 Hükümdar şöyle dedi:—Bu meziyetlerini anladım; senin kusurun var mı; söyle, onu da bileyim.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
684 Ay-Toldı şöyle cevap verdi : — Bana iftira ederler; kusurum yokken, kusurumun olduğunu söylerler.
685 Kusurum varsa, şudur: insanlar, kendi aralarında, beni dönek diye kötüler, dururlar.
686 Halbuki dönekliğim benim için bir kusur değildir; ben kendime dâima yeni ve taze şeyler seçerim.
687 Bütün eskimiş şeyler yıpranmış olur; yıpranmış şeylere tahammül etmek insana sıkıntı ve tiksinti verir.
688 Yeni şey varken, eskiye ne lüzum var; güzel şey varken, kötüye ne lüzum var.
689 Dikkat edersen, bütün zevkler yenide bulunur, zevk için de insan her zahmete katlanır.
690 îşte bu tabiatım, için, dönek diye, bana söğerler ve bundan dolayı bana kusur isnat ederler.
691 Bir kahramanın buna benzer ap-açık bir sözü vardır, onun mânası bu söylediklerime şahittir.
692 Yoktan var olan her şey tekrar yok olacaktır; yaratan Tanrı ne isterse, onu yapar.
693 Bu hayat dediğin yel gibi geçer; tutmak olmaz, kaçar; onu kim bulabilir.
694 Bu saadete güvenme, geldiği gibi gider; bu devlete inanma, verdiği gibi alır.
695 Ey kuzum, bu ikbâl ne güzel şey olurdu, eğer devlet dönek olmasa idi.
696 Devlet gelip, tekrar gitmese idi, bu aydınlanmış olan gün tekrar kararmazdı.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
697 Hükümdar sordu : — Sebatsızlığının sebebini anladım; artık bırakıp gittiğin zaman seni alıkoymanın bir çâresi var mı?
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
698 Ay-Toldı şöyle cevap verdi : — Kısaca benim kendim ve tabiatim bir geyiğe benzer.
699 Seven ve isteyen beni kolay bulamaz; bulsa bile, tutamaz ve çabuk kaybeder.
700 Eğer beni bulan kimse tutup, bağlamağı bilirse, ben ondan kaçamam, bu muhakkatır.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
701 Hükümdar şöyle dedi: — Bağın nedir, söyle; seni nasıl bir köstek ile bağlamalıdır ?
AY-TOLDI'NİN HÜKÜMDARA CEVABI
702 Ay-Toldı dedi : — Benim için bağ ve köstek olacak bir kaç şey vardır; bak, onları belirteyim.
703 Beni bulan kimse mütevâzi tabiatli, alçak gönüllü ve tatlı dilli olmalıdır.
704 Kendisini gözetmeli ve hiç bir zaman ifrata gitmemeli, kötü ve çirkin işlere yaklaşmamalıdır.
705 Toplamış olan malı yerine sarfetmeli; hayatını, işini, tavır ve hareketini düzenlemelidir.
706 Kendinden büyüğe saygı göstermeli; kendinden küçüğe ise, rifk ve şefkatle muamele etmelidir.
707 Kibir ve gurur ile başkalarını incitmemeli, kendisini küçüklerin eğlence ve tahakkümüne bırakmamalıdır.
708 Boşu-boşuna kendisini içkiye vermemeli, boş yere malını saçıp, heba etmemelidir.
709 Eli ve dili ile oyuna karışmamalı, tavır ve hareketlerinde dürüst olmalıdır.
710 Dönek saadetin kösteği bunlardır; saadet bu şekilde bağlanırsa, kaçamaz, kalır.
711 Şâirin şu sözü buna şahittir; şâir sözü söze tuz katmıştır.
712 Saadeti insan için, ürkek bir geyik farzet; eğer gelirse, sıkı tut, ayağına köstek vur.
713 İnsan tutabilirse, saadet kaçamaz, kalır; eğer kaçarsa, sana sıra tekrar çabuk gelmez.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA CEVABI
714 Hükümdar:—Ey saadet, seni anladım; seni çok sevmiştim, fakat sen benden ayrılmak istiyorsun — dedi —
715 Bu karasızlığın ve bu hercâyiliğin olmasa idi, senin gelmen ne iyi bir iş olurdu.
716 Fakat sen kararsız ve vefasızsın; kendini vefalı gösterir, fakat cefâ edersin.
717 Gün olur, anneden-babadan daha merhametli olursun; güler yüz göstererek, insanı el üstünde taşırsın.
718 Gün olur, görmezlikten gelirsin, yüzünü çevirirsin; bütün tavrın ve sözün bir anda değişiverir.
719 Yığarsın; toplanınca, tekrar hepsini dağıtırsın; önce çağırırsın; fakat gelince, kapını kaparsın.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
720 Ay-Toldı : — Ey devletli hükümdar — dedi — kusur ve meziyetlerimin ne olduğunu hep söyledim.
721 Beni kim bulup, elinde sıkı tutmak isterse, gereken şeylerin hepsini saydım; elinden gelirse, tutsun.
722 Beni tutan bana yular vurmazsa, ben geyik gibi kaçarım; bana kim yetişebilir.
723 Dinle, tecrübeli ihtiyar ne der; tecrübeli ihtiyarların sözü sözlerin mayasıdır.
724 Saadet gelir; tutmasını bilmezsen, gider; mal verir; yemesini bilmezsen, alır.
725 Kararsız saadeti bulursan, çok sıkı tut; eğer muhafaza altına almazsan, tekrar gideceğinden şüphe etme.
726 Saadete ermiş olan insanın ihtiyatlı olması ve bütün yakışıksız işlerden uzak durması gerektir.
727 Kendisi temiz olmalı ve doğru yolda yürümeli; bunun bağı böyledir, bunu bilmelidir.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
728 Hükümdar : — Senin kusurunu ve meziyetini anladım, — dedi — senin bu Ay-Toldı adın ne demektir?
729 Bunun mânası nedir, bana söyle; ben de bileyim, anlayayım ve sana güveneyim.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
730 Ay-Toldı: — Benim adımı ve bu tabiatimi hakimler bir aya benzetirler — dedi —
731 Ay doğarken, önce çok küçük doğar; sonra gün geçtikçe büyür ve yükselir.
732 Büyüyüp, dolun ay hâline gelince, dünyaya ışık saçar ve dünya halkı onun aydınlığından faydalanır.
733 Ay büyüyüp, tamamlanarak, en yüksek noktaya çıkınca, tekrar eksilmeğe başlar ve güzelliği gider.
734 Onun parlaklığı azalır ve sonunda kaybolur; sonra tekrar, küçük olarak, doğar ve yine büyür.
735 Benim de tabiatım bunun gibidir; bâzan var, bâzan da yok olurum.
736 Ne kadar düşkün olursa-olsun, ben bir kimseye teveccüh edersem, onun ahvâli, muhakkak, gittikçe düzelir ve güzelleşir.
737 Zenginleşip, büyüyerek, şöhreti yayılınca, ben ondan uzaklaşırım; onun da itibarı gider.
738 Topladığı malı tekrar dağılır; onun ahvâli yine eskisi gibi olur.
739 Buna benzer bir şâir sözü vardır; bu şâir sözü bilgisiz için bir gözdür.
740 İnsana saadet gelir, meşhur olur; yeni ay gibi, büyür ve parlaklığı artar.
742 Dönek ve deli saadete gönül bağlama; saadet dolun ay gibidir, tekrar küçülür.
742 Adımın başka bir mânasını daha söyleyeyim; şimdi bunu da dinle ve bana inan.
743 Bu ay hep yerini, evini değiştirir; dâima yer değiştiren, ne yapsan, bir yere ısınmaz.
744 Ayın burcu Seretân'dır, bu ev döner; evi dönünce, kendisi de döner.
745 Bu ay hangi eve girerse, oradan çabucak çıkar; çabuk çıkabilmek için de, yattığı yeri yıkar.
746 Ben kendim de işte ona benzerim; gidişim kâh aşağıya, kâh yukarıya doğrudur.
747 Gelirim, giderim; ileriye doğru yürürüm; dünyayı dolaşırım, benim için yer-yurt yoktur.
748 Bundan dolayı âlim, ince bir nükte ile, bana Ay-Toldı adını vermiştir.
749 işte ben de saadetim ve şimdi bütün kusur ve meziyetlerimi, hastalığı ve ilâcını izah ettim.
750 Sözümü açıkça söyledim, imdi bana inan; beni elden kaçırmak istersen, bırak; eğer tutmak istersen, tut.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA CEVABI
751 Hükümdar : — Bütün sözlerini dinledim — dedi— sözün beni aydınlattığı kadar, seni de beğendim.
752 Ben de şimdi senin gibi bir insan arıyordum; ey insanların ileri geleni, Tanrı dilediğimi verdi.
753 Tanrı birini dilek ve arzusuna kavuşturunca, karşılığında -onun da Tanrıya şükür etmesi gerekir.
754 Bugünden itibaren ben de durmadan, usanmadan, bunun şükrünü yerine getireyim.
755 Şimdi dinle, kendisi gitmiş, fakat bize eserini bırakmış olan zeki ve âlim insan ne der.
756 Ey nimet sahibi olan muktedir kimse, şükür et; şükür edersen, Tanrı nimetini arttırır.
757 Bu nimet sahibi çok defa kendisini unutur; fakat şükür ederse, nimet ondan yüz çevirmez.
758 Az bir iyiliğe karşı çok şükür et; nimet çok olursa, onun kıymetini bil.
759 însan şükür ederse, nimetin biri on olur; biri on olur ve evi mal ile dolar.
760 Hükümdar Ay-Toldı'yi öğdü ve : — Sen gece-gündüz benim hizmetimde bulun — dedi.
761 Çok mal, mülk verdi; onu çok öğdü; ona ihsanda bulundu, altın ve gümüş verdi.
762 Hükümdar her işini ona danıştı, her işte onun fikrine ve bilgisine baş vurdu.
763 Ay-Toldı da, bu itibâra lâyık olmak için, ona doğruluk ve dürüstlük ile candan hizmet etti.
764 Hükümdar onu daha bir müddet tecrübe etti ve bulduğu insanın her keşten daha mükemmel olduğunu gördü.
658 Bütün bu işleri ben şimdi bilerek yaptım; çünkü senin de bu hareketlerimi anlaman lâzımdı.
659 İşte, benim de şimii sana gelişim ve bu yaptığım hareketler benim yaradılışım icâbıdır.
660 Sen önce bana yer gösterdin, ben oraya oturmadım. — Benim için yer yoktur, sen bunu anla ! — demek istedim.
661 Söylediğimi teyit etmek ve neye benzediğimi sana göstermek için, yere bir top koydum.
662 Düm-düz yerde top nasıl kendi kendisine yuvarlanırsa, saadet de öyledir; ben sıyrılıp, giderim.
663 Sen sevgi ile bakınca, ben gözümü yummak suretiyle, sana nasıl olduğumu göstermek istedim.
664 Bugün ben bir devletim, ben bir topa benzerim; kim bana yaklaşırsa, ben onu yakalarım.
665 Sen tekrar konuştun, ben de cevap verdim; sevgi ile bakınca, yüzümü sakladım.
666 Bununla sana kendi tabiatimi göstermek ve : — Tabiatım kararsızdır, bana inanma : — demek istedim.
667 Şimdi dinle, türkçe bir ata-sözü, başından çok şeyler geçmiş olan bu ak sakallı ne der.
668 Ey devletli, sen bu boş devlete güvenme; ey namlı, sen bu devlete inanma.
669 Akar su, güzel söz ve devlet, bunlar durmadan, yorulup-dinlenmeden, dünyayı dolaşırlar.
670 Saadete inanılmaz, o vefasız ve dönektir; yürürken, hemen uçar, ayağı kaygandır.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
671 Hükümdar şöyle dedi:—Anladım, sözün açıklandı: günâhının affını istedin ve kurtuldun.
672 Şimdi bana söyle, senin meziyetin nedir; bu pervasız dilin büyük sözler söyledi.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
673 Ay-Toldı cevap verdi : — Meziyetim çoktur; insanlara kısmet gelirse, benden gelir.
674 Tabiatım yumuşak, dikkat edersen, yaşım da küçüktür; fakat bütün bey ve büyüklere giden yollar benden geçer.
675 Yüzüm güzel, huyum mülayimdir; arzu edilen her şey benim elimin altındadır.
676 Nerede olursam-olayım, bütün arzular benimle beraber yürür ve bana bağlanır.
677 Huzur bendedir; mihnet benden kaçar; sevinç bendedir, üzüntü bana yol bulmaz.
678 Kim bana kafa tutarsa, ıstırap içinde mahvolur; kim bana boyun eğerse, arzusuna kavuşur.
679 Beni vurmak isteyenin kendisi vurulur; beni ezmek isteyenin kendisi ezilir.
680 Şu söz şimdi buna uygun düştü; bilgili ve iyi insan bunu dinlesin ve anlasın.
681 Saadet nerede ise, ona boyun eğ ve kendini beğendir; devlete kafa tutarsan, üzüntü ile boğuşursun.
682 Saadet gelirse, insan hakikaten mesut olur; bütün arzularına kavuşur huzur içinde yaşar.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
683 Hükümdar şöyle dedi:—Bu meziyetlerini anladım; senin kusurun var mı; söyle, onu da bileyim.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
684 Ay-Toldı şöyle cevap verdi : — Bana iftira ederler; kusurum yokken, kusurumun olduğunu söylerler.
685 Kusurum varsa, şudur: insanlar, kendi aralarında, beni dönek diye kötüler, dururlar.
686 Halbuki dönekliğim benim için bir kusur değildir; ben kendime dâima yeni ve taze şeyler seçerim.
687 Bütün eskimiş şeyler yıpranmış olur; yıpranmış şeylere tahammül etmek insana sıkıntı ve tiksinti verir.
688 Yeni şey varken, eskiye ne lüzum var; güzel şey varken, kötüye ne lüzum var.
689 Dikkat edersen, bütün zevkler yenide bulunur, zevk için de insan her zahmete katlanır.
690 îşte bu tabiatım, için, dönek diye, bana söğerler ve bundan dolayı bana kusur isnat ederler.
691 Bir kahramanın buna benzer ap-açık bir sözü vardır, onun mânası bu söylediklerime şahittir.
692 Yoktan var olan her şey tekrar yok olacaktır; yaratan Tanrı ne isterse, onu yapar.
693 Bu hayat dediğin yel gibi geçer; tutmak olmaz, kaçar; onu kim bulabilir.
694 Bu saadete güvenme, geldiği gibi gider; bu devlete inanma, verdiği gibi alır.
695 Ey kuzum, bu ikbâl ne güzel şey olurdu, eğer devlet dönek olmasa idi.
696 Devlet gelip, tekrar gitmese idi, bu aydınlanmış olan gün tekrar kararmazdı.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
697 Hükümdar sordu : — Sebatsızlığının sebebini anladım; artık bırakıp gittiğin zaman seni alıkoymanın bir çâresi var mı?
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
698 Ay-Toldı şöyle cevap verdi : — Kısaca benim kendim ve tabiatim bir geyiğe benzer.
699 Seven ve isteyen beni kolay bulamaz; bulsa bile, tutamaz ve çabuk kaybeder.
700 Eğer beni bulan kimse tutup, bağlamağı bilirse, ben ondan kaçamam, bu muhakkatır.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
701 Hükümdar şöyle dedi: — Bağın nedir, söyle; seni nasıl bir köstek ile bağlamalıdır ?
AY-TOLDI'NİN HÜKÜMDARA CEVABI
702 Ay-Toldı dedi : — Benim için bağ ve köstek olacak bir kaç şey vardır; bak, onları belirteyim.
703 Beni bulan kimse mütevâzi tabiatli, alçak gönüllü ve tatlı dilli olmalıdır.
704 Kendisini gözetmeli ve hiç bir zaman ifrata gitmemeli, kötü ve çirkin işlere yaklaşmamalıdır.
705 Toplamış olan malı yerine sarfetmeli; hayatını, işini, tavır ve hareketini düzenlemelidir.
706 Kendinden büyüğe saygı göstermeli; kendinden küçüğe ise, rifk ve şefkatle muamele etmelidir.
707 Kibir ve gurur ile başkalarını incitmemeli, kendisini küçüklerin eğlence ve tahakkümüne bırakmamalıdır.
708 Boşu-boşuna kendisini içkiye vermemeli, boş yere malını saçıp, heba etmemelidir.
709 Eli ve dili ile oyuna karışmamalı, tavır ve hareketlerinde dürüst olmalıdır.
710 Dönek saadetin kösteği bunlardır; saadet bu şekilde bağlanırsa, kaçamaz, kalır.
711 Şâirin şu sözü buna şahittir; şâir sözü söze tuz katmıştır.
712 Saadeti insan için, ürkek bir geyik farzet; eğer gelirse, sıkı tut, ayağına köstek vur.
713 İnsan tutabilirse, saadet kaçamaz, kalır; eğer kaçarsa, sana sıra tekrar çabuk gelmez.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA CEVABI
714 Hükümdar:—Ey saadet, seni anladım; seni çok sevmiştim, fakat sen benden ayrılmak istiyorsun — dedi —
715 Bu karasızlığın ve bu hercâyiliğin olmasa idi, senin gelmen ne iyi bir iş olurdu.
716 Fakat sen kararsız ve vefasızsın; kendini vefalı gösterir, fakat cefâ edersin.
717 Gün olur, anneden-babadan daha merhametli olursun; güler yüz göstererek, insanı el üstünde taşırsın.
718 Gün olur, görmezlikten gelirsin, yüzünü çevirirsin; bütün tavrın ve sözün bir anda değişiverir.
719 Yığarsın; toplanınca, tekrar hepsini dağıtırsın; önce çağırırsın; fakat gelince, kapını kaparsın.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
720 Ay-Toldı : — Ey devletli hükümdar — dedi — kusur ve meziyetlerimin ne olduğunu hep söyledim.
721 Beni kim bulup, elinde sıkı tutmak isterse, gereken şeylerin hepsini saydım; elinden gelirse, tutsun.
722 Beni tutan bana yular vurmazsa, ben geyik gibi kaçarım; bana kim yetişebilir.
723 Dinle, tecrübeli ihtiyar ne der; tecrübeli ihtiyarların sözü sözlerin mayasıdır.
724 Saadet gelir; tutmasını bilmezsen, gider; mal verir; yemesini bilmezsen, alır.
725 Kararsız saadeti bulursan, çok sıkı tut; eğer muhafaza altına almazsan, tekrar gideceğinden şüphe etme.
726 Saadete ermiş olan insanın ihtiyatlı olması ve bütün yakışıksız işlerden uzak durması gerektir.
727 Kendisi temiz olmalı ve doğru yolda yürümeli; bunun bağı böyledir, bunu bilmelidir.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA SUÂLİ
728 Hükümdar : — Senin kusurunu ve meziyetini anladım, — dedi — senin bu Ay-Toldı adın ne demektir?
729 Bunun mânası nedir, bana söyle; ben de bileyim, anlayayım ve sana güveneyim.
AY-TOLDI'NIN HÜKÜMDARA CEVABI
730 Ay-Toldı: — Benim adımı ve bu tabiatimi hakimler bir aya benzetirler — dedi —
731 Ay doğarken, önce çok küçük doğar; sonra gün geçtikçe büyür ve yükselir.
732 Büyüyüp, dolun ay hâline gelince, dünyaya ışık saçar ve dünya halkı onun aydınlığından faydalanır.
733 Ay büyüyüp, tamamlanarak, en yüksek noktaya çıkınca, tekrar eksilmeğe başlar ve güzelliği gider.
734 Onun parlaklığı azalır ve sonunda kaybolur; sonra tekrar, küçük olarak, doğar ve yine büyür.
735 Benim de tabiatım bunun gibidir; bâzan var, bâzan da yok olurum.
736 Ne kadar düşkün olursa-olsun, ben bir kimseye teveccüh edersem, onun ahvâli, muhakkak, gittikçe düzelir ve güzelleşir.
737 Zenginleşip, büyüyerek, şöhreti yayılınca, ben ondan uzaklaşırım; onun da itibarı gider.
738 Topladığı malı tekrar dağılır; onun ahvâli yine eskisi gibi olur.
739 Buna benzer bir şâir sözü vardır; bu şâir sözü bilgisiz için bir gözdür.
740 İnsana saadet gelir, meşhur olur; yeni ay gibi, büyür ve parlaklığı artar.
742 Dönek ve deli saadete gönül bağlama; saadet dolun ay gibidir, tekrar küçülür.
742 Adımın başka bir mânasını daha söyleyeyim; şimdi bunu da dinle ve bana inan.
743 Bu ay hep yerini, evini değiştirir; dâima yer değiştiren, ne yapsan, bir yere ısınmaz.
744 Ayın burcu Seretân'dır, bu ev döner; evi dönünce, kendisi de döner.
745 Bu ay hangi eve girerse, oradan çabucak çıkar; çabuk çıkabilmek için de, yattığı yeri yıkar.
746 Ben kendim de işte ona benzerim; gidişim kâh aşağıya, kâh yukarıya doğrudur.
747 Gelirim, giderim; ileriye doğru yürürüm; dünyayı dolaşırım, benim için yer-yurt yoktur.
748 Bundan dolayı âlim, ince bir nükte ile, bana Ay-Toldı adını vermiştir.
749 işte ben de saadetim ve şimdi bütün kusur ve meziyetlerimi, hastalığı ve ilâcını izah ettim.
750 Sözümü açıkça söyledim, imdi bana inan; beni elden kaçırmak istersen, bırak; eğer tutmak istersen, tut.
HÜKÜMDARIN AY-TOLDI'YA CEVABI
751 Hükümdar : — Bütün sözlerini dinledim — dedi— sözün beni aydınlattığı kadar, seni de beğendim.
752 Ben de şimdi senin gibi bir insan arıyordum; ey insanların ileri geleni, Tanrı dilediğimi verdi.
753 Tanrı birini dilek ve arzusuna kavuşturunca, karşılığında -onun da Tanrıya şükür etmesi gerekir.
754 Bugünden itibaren ben de durmadan, usanmadan, bunun şükrünü yerine getireyim.
755 Şimdi dinle, kendisi gitmiş, fakat bize eserini bırakmış olan zeki ve âlim insan ne der.
756 Ey nimet sahibi olan muktedir kimse, şükür et; şükür edersen, Tanrı nimetini arttırır.
757 Bu nimet sahibi çok defa kendisini unutur; fakat şükür ederse, nimet ondan yüz çevirmez.
758 Az bir iyiliğe karşı çok şükür et; nimet çok olursa, onun kıymetini bil.
759 însan şükür ederse, nimetin biri on olur; biri on olur ve evi mal ile dolar.
760 Hükümdar Ay-Toldı'yi öğdü ve : — Sen gece-gündüz benim hizmetimde bulun — dedi.
761 Çok mal, mülk verdi; onu çok öğdü; ona ihsanda bulundu, altın ve gümüş verdi.
762 Hükümdar her işini ona danıştı, her işte onun fikrine ve bilgisine baş vurdu.
763 Ay-Toldı da, bu itibâra lâyık olmak için, ona doğruluk ve dürüstlük ile candan hizmet etti.
764 Hükümdar onu daha bir müddet tecrübe etti ve bulduğu insanın her keşten daha mükemmel olduğunu gördü.
Yorumlar
Yorum Gönder